Neospornu činjenicu da su književnu scenu u regionu u 2017. obilježili upravo novi, mladi pisci, koji su svojim debitantskim romanima osvojili prestižne nagrade i skrenuli pažnju publike i kritike, promovisao je ove godine i Knjževni program Grada teatra – poslije Dejana Atanackovića i Filipa Grbića na Trgu pjesnika predstavljen je i Vladimir Vujović.
Zanimljivo je da autor romana „Silencio“ i svojom profesijom „prati“ dvojicu svojih kolega po peru, što ga na neki način takođe spaja sa „neobičnim“ piscima koji su se pojavili – Atanacković je akademski slikar, Grbić profesor filozofije, a Vujović je diplomirao na Medicinskom fakultetu u Beogradu 2016. Pažljiva čitalačka publika ovog darovitog ljekara iz Bara poznaje po kratkima pričama koje je objavljivao u časopisima „Povelja“ i „Logos“, a najveću pažnju književne javnosti dobio je romanom “Silencio” koji je bio u užem izboru za NIN-ovu nagradu. Njegov debitantski roman objavljen je u ediciji “Prva knjiga” Matice srpske, a kako je istakla Vesna Pavićević, profesorka književnosti koja je s Vujovićem razgovarala na Trgu pjesnika, izborom za jednu od najprestižnijih književnih nagrada u regionu Vujović se našao u društvu renomiranih pisaca kao što su david Albahari, Vladimir Pištalo, Vida Ognjenović, Jovica Aćin…
“Tema ovog romana je u najširem smislu šah, a žanrovski se može odrediti, ako bismo strogo gledali, kao romansirana biografija Bobija Fišera. U svom najvećem djelu roman predstavlja jedan segment iz života slavnog šahiste, zapravo, njegov povratnički meč, koji se dogodio poslije dvadeset godina od kada je postao svjetski šampion u šahu, pobjedivši Borisa Spaskog u Rejkjaviku. Taj meč, za one koji duže pamte i sjećaju se devedestih godina, odigran je jednim djelom i na Svetom Stefanu, tako da su Sveti Stefan i Crna Gora jedna od pozorinica zbivanja u ovom romanu, i po tom osnovu uzuzetno je zanimljivo upravo ovdje u Budvi, i na Trgu pjesnika, predstaviti ovu knjigu- istakla je Pavićević.
Radnja “Silencia” se, po njenim riječima, u najvećem djelu odvija se 1993, a zbivanja se nižu u Beogradu, potom na Svetom Stefanu, pa opet u Beogradu, a onda i u Kanjiži, i to u vrijeme kada se tadašnja velika Jugoslavija raspada na surov i krvav način, a odnos te dvije stvarnosti vrlo je zanimljiv – jedna se odvija na šahofskom polju gdje igra kralj Bobi Fišer, a druga odjekuje u pozadini, i u njoj se dešava jedna prava ratna igra.
Svoje predstavljanje pred budvanskom publikom Vujović je započeo čitanjem odlomka iz prologa svog romana, i kako je izjavio, nije neobično što “Silencio” počinje upravo tom scenom ulaska Bobija Fišera u biblioteku.
“Osim toga što je to faktografska činjenica, podatak da je on upravo u bruklinkoj biblioteci napravio jedan od svojih značajnih koraka ka šahovskoj karijeri, meni je kao autoru biblioteka simbolički važna. Taj Bobijev ulazak u biblioteku može se posmatrati i kao ulazak u svijet nebrojenih kombinacija, kako šahovskih, tako i onih koje pružaju književnost i bezbroj knjiga koje svaka biblioteka čuva. I dok sam razmišljao i pisao o tome šta za mene znače biblioteke, sjećao sam se izjave Džejmsa Džonsa koji je negdje rekao da je svoj najpoznatiji roman “Uliks” pisao tako da, ukoliko bi u nekoj katastrofi svijet bio uništen, da bi na osnovu njegovog romana mogli da ga obnove. To je samo jedan roman, i pruža takvu mogućnost, a koliko samo u jendoj biblioteci postoji različitih svijetova, gradova, univerzuma. Isto to, naravno, pruža i sloboda šahovskih kombinacija, ili šahovske table, i mislim da može da se napravi određena paralela između ta dva svijeta, književnog i šahovskog – rekao je Vujović.
Borhes je, recimo, raj zamišljao kao biblioteku, a čest je i primjer da su se upravo ljekari bavili književnošću, poput velikih imena kao što su Čehov, Somerset Mom…, a kaže se i za Rablea da je bio profesor anatomije. U Ameruci se, na Kolumbija univerzitetu, čak i izučava taj fenomen, postoji časopis koji se zove “Medicina i književnost”, i dešava se da student medicine imaju predmet književnosti kao izborni.
“Svako ko nešto zna o književnosti mođe odmah iz glave da naborji maker pet čudevih pisaca koji su bili ljekari, ta veza je veoma zanimljiva, a šta tačno stoji iza te veze, teško je reći sa sigrnošću. Razmišljajući baš o tome šta uopšte može biti veza i da li postoji, odlučio sam das am odaberem istinu o tome koja meni najviše odgovara. A to je negdje situacija koju sam prepoznao, da su negdje duboko suprotstavljene te dvije djelatnosti. Medicina, s jedne strane, da bi ostvarivala svoju primarnu funkciju ipak mora donekle čovjeka da posmatra kao malo komplikovaniju “mašinu”, a književnost tretira čovjeka kao biće jezika, biće simbola i misli. Meni je bliska ideja da svaki čovjek nosi u sebi određene kontradikcije, suprotonosti, pa tako i činjenica da neko jedanko može biti posvećen tako suprotstavlejnim stvarima.
Sam roman „Silencio“ svojim nazivom sugeriše na tišinu potrebnu za šah, tišinu koja sabira sve, i tišinu koja simbolizuje Fišerovu apsurdnu i odvojenost i prisutnost u odnosu na publiku koja prati njegove mečeve, tišinu i samoću, koja je kao i za šah, potrebna i da bi se pisalo, i da bi se stvaralo. Zapravo, kako je istakao Vujović, sugeriše na šah kao igru koja je „hipertrofija samoće“, i koja je kao smisao svega.
“Šah je jedno fenomenalno simboličko polje. Kao igra je toliko zahvalan za književnu obradu, da sam morao da vodim računa da ne pretjeram s nekom prevelikom simbolikom i sa stereotipima koji su već više puta viđeni u književnosti, ali i na filmu. Postoji bezbroj knjiga koje ljudi mogu čitati ukoliko ih zanima čista faktografija ili šahovski aspekt Bobijevog života. O tome su, uostalom, mnogi drugi pisali bolje od mene. Moj roman, međutim, govori o njegovom životu i njegovom povratničkom meču, ali i o kontekstu u kome se on odigravao. Meni je, zapravo, na prvom mjestu bilo važno da objasnim sebi neka dešavanja tada, jer osjećam da su te godine definisale sudbinu moje generacije.
A pisac, kako je rekao Vujović, uvijek mora biti svjestan odgovornosti koju ima kada piše o istorijskim ličnostima i događajima.
16.08. – Vijesti